Nieuwjaarstoespraak 2025

Wat fijn om u hier te zien! De eerste maandag van het nieuwe jaar; traditioneel de dag van onze Nieuwjaarsreceptie. Mag ik u namens ons college en onze gemeenteraad om te beginnen een heel voorspoedig nieuwjaar wensen? Dat het in alle opzichten voor u en de mensen die u dierbaar zijn een gelukkig en gezond 2025 mag worden! 

En Harmonie Zieuwent-Mariënvelde, dank voor jullie optreden. Geweldig dat jullie hier jullie muziek hebben laten horen. Vorig jaar hebben jullie je 95-jarig bestaan gevierd met mooie jubileumconcerten. Gefeliciteerd.

Ik heb de afgelopen jaren veel goed nieuws kunnen vertellen over onze prachtige gemeente en dat kan ik ook nu gelukkig weer doen. En toch, moet ik u zeggen, begon ik minder onbevangen aan het schrijven van mijn speech dan ik de keren hiervoor heb gedaan. Want behalve alle mooie ontwikkelingen zie je dat de wereld om ons heen verandert. Oorlogen, natuurrampen, hybride oorlogsvoering, indringende speeches van NAVO-chef Rutte, polarisatie in de samenleving.  Dat heeft onmiskenbaar ook zijn weerslag op ons en houdt ons ook bezig.

Wij hebben privé of zakelijk ook onze kleine of grote zorgen, maar kijk je naar Oost Gelre als geheel, dan gaat het goed met ons. Tegen de achtergrond van de slechte situatie elders in de wereld, past mij wel bescheidenheid als ik in mijn verhaal stil sta bij alle mooie dingen in onze gemeente. 

Maar eerst iets anders!

Een groeiende gemeenschap

Zoals gebruikelijk eerst de bekendmaking van het inwoneraantal in onze gemeente per 1 januari.  We begonnen vorig jaar met 29.969 inwoners. En nu per 1 januari is dat 30.050. Boven de 30.000 inwoners. Wat een mijlpaal! Heeft het gevolgen? 

De gemeenteraad gaat van 21 naar 23 zetels bij de eerstkomende verkiezingen. De bijdrage die onze gemeente van het Rijk krijgt zal ook stijgen. En buiten dat is het in ieder geval een prachtige bevestiging van de aantrekkelijkheid van onze gemeente. 

Om aan deze mijlpaal aandacht te besteden hebben we contact gezocht met één van onze nieuwe inwoners die er eind vorig jaar – samen met haar gezinsleden - voor gezorgd heeft dat ons inwoneraantal boven de 30.000 is uitgekomen. 

In wil graag Wendy van Galen welkom heten. Hartelijk welkom in Oost Gelre. Graag bied ik je namens onze gemeente een presentje aan. En ik wens jou en je gezin veel woonplezier in Lichtenvoorde. Dank je wel!

Nu verder met de speech. Ik begon met te zeggen dat het heel goed gaat in onze gemeente. Oost Gelre heeft belangrijke kernkwaliteiten; deze zijn het fundament waarop wij stevig staan. Die kernkwaliteiten zijn ons naoberschap én het uitstekende economisch klimaat met veel werkgelegenheid. Ik ben daar erg trots op en wil daarvan graag een aantal mooie voorbeelden geven. 

Naoberschap als fundament

We hebben samen veel gerealiseerd in 2024. We zijn een gemeente van aanpakkers.  We helpen elkaar als dat nodig is. We zijn er ook goed in de mooie momenten van het leven samen te vieren.  Dit is ons naoberschap. Dit is niet iets van het verleden, maar een levende kracht die ons sterker maakt. Mooie voorbeelden van ons naoberschap zie je bij ons verenigingsleven en onze evenementen.  

We kunnen ons nu alweer verheugen op de vele (52 in totaal!) evenementen: het carnaval, Koningsdag, Dweilorkestendag, alle kermissen, het Over de Top festival, de Zwarte Cross, het Bloemencorso, de concerten van Oost Klassiek (nieuw naam voor PaaspopKlassiek). etc.  Daar komt dit jaar nog een bijzondere gebeurtenis bij: de viering van 80 jaar vrijheid. Extra bijzonder in deze tijd van oorlogen overal in de wereld. 

We zijn er trots op dat we op 22 maart bij Erve Kots het Nationaal Comité 4 en 5 mei en alle lokale 4 en 5 mei comités uit Nederland kunnen ontvangen voor hun jaarlijkse inspiratiebijeenkomst. Dat geeft onze comités de gelegenheid het onderbelichte verhaal over de Achterhoek in oorlogstijd te vertellen. En het is een uitgelezen kans te laten zien hoe wij grensoverstijgend samenwerken met onze Oosterburen bij het vieren van onze vrijheid. Ter gelegenheid van de viering van 80 vrijheid zal er in onze gemeente veel worden georganiseerd. Zo zal in Harreveld dit jaar voor het eerst een officiële herdenking plaatsvinden. 

En wat heel bijzonder is: door zeer gedreven vrijwilligers van het 4 en 5 mei comité Lichtenvoorde is een tweetal boeken met verhalen over de zogenaamde pilotenlijn in voorbereiding. In het eerste deel staan de levens van de 23 omgekomen piloten die op de begraafplaats in Lichtenvoorde begraven liggen, centraal. Dit deel is al zo goed als klaar. 

Een diepe buiging voor dit initiatief!

Waar moet ik beginnen, waar moet ik eindigen als ik voorbeelden naar voren haal van alle activiteiten van onze vrijwilligers. Ik ga er toch een aantal noemen.

• BMV Mariënvelde: Mariënvelde mocht zich – met de landelijke dorpsvernieuwingsprijs op zak - kandidaat stellen voor de Europese Dorpsvernieuwingsprijs en sleepte vorig jaar in Oostenrijk een gouden award in de wacht.

Mooier wellicht nog dan deze gouden award was het bezoek van Koning Willem Alexander aan Mariënvelde; een geweldig eerbetoon van de Koning. 

• In Harreveld en Zieuwent wordt door de vele vrijwilligers hard gewerkt aan de plannen voor de realisatie van MFA’s.
• De vele Koninklijke Onderscheidingen: opgeteld honderden jaren vrijwillige betrokkenheid (voorbeeld 61 jaar actief bij het Rode Kruis)
• De mensen van de formulierenbrigade; zij doen heel goed werk en blijven op de achtergrond. Daarom wil ik hen nu in het zonnetje zetten
• De vrijwilligers van scouting Groenlo. Zij bouwden een nieuw Scoutinggebouw en wonnen voor het ontwerp de Gelderse prijs voor Ruimtelijke Kwaliteit 2024 en ook de publieksprijs voor het ecologisch ontwerp. 
• De vrijwilligers die het NMTO realiseren. De opening wordt in april a.s. verwacht.
• Enzovoort enzovoort

We houden onze samenleving niet draaiend zonder de inzet van alle vrijwilligers. Hoe geweldig is het dat zij zich belangeloos inzetten voor onze mooie gemeente. Samen zorgen ze voor verbinding, plezier en zorgzaamheid en dat hebben we nodig. Wij zijn buitengewoon trots op hen.

Hartelijk dank! Laten we daar een warm applaus voor geven.

Nu over naar de tweede factor van het stevige fundament onder Oost Gelre:

Een uitstekend economisch klimaat

We gooien al jaren hele hoge ogen als je kijkt naar alle statistieken die betrekking hebben op ons economisch klimaat, werkgelegenheid en brede welvaart.

We staan in de top als het gaat om het aantal banen per 1000 inwoners; we hebben een extreem laag werkloosheidspercentage en ook het aantal bijstandsuitkeringen is erg laag vergeleken met andere gemeenten. Hier kunnen we heel trots op zijn. Neem bijvoorbeeld de vrijetijdseconomie, steeds meer een sector van betekenis. Er zijn het afgelopen jaar veel initiatieven geweest om het toerisme nog weer een boost te geven. Bijvoorbeeld de bouw van Bommelwereld maar ook kleiner, de uitbreiding van de mountainbike routes.  

Maar is het alleen rozengeur en maneschijn? Nee, zo is het niet. Onze agrariërs hebben moeilijke en zeer onzekere tijden. Doorgaan of stoppen met het bedrijf? Het zijn duivelse dilemma’s. Vooruitkijkend krijgen we in Oost Gelre de komende jaren met een sterk dalende beroepsbevolking te maken; meer dan in andere gemeenten om ons heen. Als we deze ontwikkeling niet kunnen keren, zal dit onze goede economische positie sterk onder druk zetten. M.a.w.: hier is werk aan de winkel!

Het helpt als bedrijven de deuren openzetten om te laten zien welke interessante banen er zijn; zoals bij de derde Open Bedrijvendag op Kamp-Zuid. Een groot succes. 

Over winkels gesproken. Onze 1 euro-actie zal u niet ontgaan zijn, we hebben er de landelijke pers mee gehaald. Voor 1 euro kunnen twee startende ondernemers een jaar lang een winkelpand huren in het centrum van Lichtenvoorde. Nieuwe winkels zorgen voor meer bezoekers, een betere sfeer en een sterkere lokale economie. Samen met het Ondernemersfonds Lichtenvoorde en de vastgoedsector maken wij dit mogelijk. Er is veel belangstelling voor en er hebben zich al meer dan 50 kandidaten gemeld. 

Sterke gemeente, betrokken gemeenteraad 

Op dat sterke fundament in onze gemeente van naoberschap en werkgelegenheid, kan ook de gemeentelijke organisatie goed uit de voeten. 

We zijn financieel gezond en we hebben ook de komende jaren de ruimte om te investeren. We kunnen vacatures vervullen. Mensen willen graag bij ons komen werken. Zo heeft onze afdeling burgerzaken vorig jaar een enorme prestatie kunnen leveren door 5500 reisdocumenten af te geven; het dubbele van het jaar daarvoor. Wat hierbij zeker helpt is dat we een stabiel politiek klimaat hebben. Onze gemeenteraad is constructief, actief en geeft duidelijk richting. By the way: omdat het Stadhuis in Groenlo wordt verduurzaamd zal de gemeenteraad de komende maanden in Lichtenvoorde in het voormalige Zwaantje vergaderen. 

Ik maak graag van de gelegenheid gebruik de schijnwerper te richten op het belangrijke werk dat onze raads- en commissieleden verrichten. De omstandigheden waaronder zij hun werk doen zijn lang niet altijd gemakkelijk.  Het wordt hen in deze tijd van polarisatie niet altijd in dank afgenomen als zij voor hun idealen en standpunten uitkomen. Raadsleden moeten in vrijheid hun werk kunnen doen. In gemeenten om ons heen zien we dat er bedreigingen worden geuit naar de Raad en de raadsleden. Een hele kwalijke zaak. Intimiderend en ondermijnend voor een democratisch proces. We moeten opstaan en één front vormen tegen deze praktijken. En onze steun uitspreken voor al onze raadsleden, ook - of juist – als zij een ander standpunt verwoorden dan het onze. 

Dan nu over naar een aantal highlights waar de gemeente druk mee is geweest. 

Welzijn en gezondheid: een prioriteit

Ons doel is helder: niemand mag tussen wal en schip vallen. We blijven hulp en zorg bieden aan mensen die dat nodig hebben. De rol van onze sociale teams zal nog groter worden door veranderingen in de Jeugdzorg. We ondersteunen onze vrijwilligers en ons verenigingsleven. Zo hebben we vier avonden georganiseerd waar we met 150 mensen van ongeveer 80 verenigingen hebben gesproken; met als thema: wat kunnen we voor elkaar betekenen.

Hebt u al gehoord dat we een cultuurraad hebben? Zij komen met hele mooie nieuwe ideeën op het gebied van cultuur. En tot slot: Het wordt een belangrijk jaar als het gaat om het behoud van de basisschool in onze kern Zwolle. De gemeenteraad en het college hebben duidelijk hun stem laten horen vóór het voortbestaan. Wij blijven ons inzetten voor de leefbaarheid en dus voor het behoud van basisscholen in alle kernen. 

Aanpak criminaliteit

Het terugdringen van drugsgebruik heeft prioriteit en we werken hier hard aan. We hebben vorig jaar het rioolwater in onze gemeente laten onderzoeken op drugsresten. Hieruit kwamen zorgelijke signalen naar voren. Het gebruik van synthetische drugs is extreem hoog. Dat we veel drinken in Oost Gelre, dat wisten we en daar komt nu bij dat “we”, zeg ik gemakshalve, ook niet vies van drugs zijn. Daar moeten we toch echt wat aan doen want dit is niet best.

Anderen onderwerpen waar we volop energie op zetten zijn de aanpak van ondermijning en zorgfraude. 

Woningbouw

Zorgen dat er gebouwd kan worden, dat is wat we doen in Oost Gelre. We zijn heel blij met alle woningbouwinitiatieven die we ontvangen en deze faciliteren we maximaal. We hebben heel veel plannen klaar liggen waar de grond bouwrijp kan worden gemaakt en waar nog dit jaar gebouwd kan worden. Kanttekening is wel dat alle voorbereidingen én de uitvoering van plannen heel veel tijd en personele capaciteit vragen, niet alleen in onze gemeentelijke organisatie maar ook bij onze bedrijven en ontwikkelaars. 

Onze gemeenteraad heeft bij de behandeling van de begroting een fors budget vrijgemaakt om alle woningbouwontwikkelingen goed op gang te houden. We hebben de woningbouwmogelijkheden ook verder verruimd: woningsplitsing ook binnen de bebouwde kom, pre-mantelzorgwoningen, wonen in de kap, hospita kamerverhuur etc. Goed om te noemen is dat we de startersregeling (een lening voor het kopen van een huis door jongeren) verruimd hebben. 

Samen met de dorpsbelangenorganisaties hebben we in de “Woonvisie kleine kernen” kansrijke locaties in beeld gebracht voor woningbouw in de komende jaren. De gemeenteraad heeft deze visie in december jl. vastgesteld.  Het plan is om tot 2030, zo’n 150 woningen toe te voegen. Grofweg betekent dit zo’n 20-25 woningen per kern. 

In het centrum van Lichtenvoorde gebeurt ook veel en komen nu grote woningbouwplannen los (o.a. Nieuwmarktfase 3). De grootste opgave voor Lichtenvoorde is de locatiekeuze voor een groot woningbouwplan voor meer dan 200 woningen. We zullen nog dit kwartaal een definitieve keuze maken en deze aan de gemeenteraad voorleggen. In Groenlo is deze grote locatie gevonden en werken we aan het plan Oude Papendijk. Hier bouwen we vanaf 2027 zo’n 230 woningen. Tot slot: De komende jaren bouwen we samen met woningcorporatie De Woonplaats en Bewoners Belangenvereniging Bastion ’95 zestig nieuwe sociale huurwoningen in Groenlo. 

Al deze ontwikkelingen passen binnen de nieuwe regionale afspraken voor woningbouw. Daardoor kunnen we blijven doorbouwen in elke kern in Oost Gelre. Onze opgave is zo’n 1.300 woningen tot 2030. Hiermee zijn we al goed op weg!

Door naar een ander thema.

Opvang van vluchtelingen

Ook al waait er een andere politieke wind in den Haag, zolang er vluchtelingen in Nederland zijn, blijft het onze maatschappelijke verantwoordelijkheid hen op te vangen. Samen met de andere Achterhoekse gemeenten hebben we op grond van de Spreidingswet bij Minister Faber een plan ingediend waarbij wij hebben aangegeven ons aandeel te willen dragen. De Minister heeft een zogenaamd verdeelbesluit genomen voor alle gemeenten. De consequenties van dat verdeelbesluit gaan we snel bespreken. 

We zijn nog steeds op zoek naar opvanglocaties voor langere tijd. Dat is niet gemakkelijk. Al vanaf het uitbreken van de oorlog vangen we in Groenlo vluchtelingen uit Oekraïne op. Bij Marveld recreatie en in het pand van Marga Klompé. Later dit jaar in het Flynth-gebouw aan de Winterswijkseweg dat door de gemeente aangekocht is en verbouwd zal worden. Samen met Winterswijk bieden we in Winterswijk op het terrein van het AZC tijdelijke opvang van statushouders die op de wachtlijst staan voor een huurwoning in onze gemeente.

Dames en heren, u hoort wel, we blijven erg actief. 

Vertrek Bart Porskamp

Ons college moet het vanaf 1 februari doen zonder Bart  Porskamp die een baan in het bedrijfsleven heeft aanvaard. Wij vinden het heel jammer dat ons college-team een belangrijke speler gaat missen maar wij hebben zijn keuze te respecteren.

Bart, heel hartelijk dank voor wat jij voor Oost Gelre hebt gedaan. 

Wat brengt de toekomst?

Terug naar het begin van mijn speech. We zien in de wereld om ons heen hoe kwetsbaar vrede en veiligheid zijn. Een verstoring van ons maatschappelijk leven door stroomuitval is niet uit te sluiten. Wij kunnen de wereldconflicten niet oplossen; we kunnen wel op onze schaal alle zeilen bij zetten om “de boel bij elkaar te houden” en samen te werken aan belangrijke opgaven voor de toekomst. Ons stevige fundament van naoberschap geeft ons houvast.

Afsluiting

Beste mensen, samen maken we Oost Gelre tot wat het is: een gemeente waar betrokkenheid, optimisme en samenwerking de boventoon voeren. Ik wil afsluiten met een oproep aan u: 

Laten we onze ogen en harten open houden voor wat er elders gebeurt, laten we blijven streven naar een wereld waarin vrede in het verschiet ligt. Laten we ook in een veranderende wereld blijven wie we zijn en blijven doen waar we goed in zijn. Samen staan we sterk.

Daar wil ik graag met u op proosten. Graag proost ik met u, niet alleen op een gezond en gelukkig 2025, maar ook op onze kracht en verbondenheid. Proost! Gelukkig Nieuwjaar!