Gemeente Oost Gelre bereidt zich voor op opvang van meer vluchtelingen

Nu de Spreidingswet per 1 februari 2024 is aangenomen, krijgen alle Nederlandse gemeenten een taak in het opvangen van vluchtelingen. Het doel van de wet is om te komen tot voldoende opvangplekken en een evenwichtiger verdeling van asielopvang over provincies en gemeenten. Ook zonder Spreidingswet nam het college van B&W zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid al. Zowel minderjarige vreemdelingen, statushouders als vluchtelingen uit Oekraïne vangen we in Oost Gelre al zo’n 2 jaar op.

De opvanglocaties die daarvoor in gebruik zijn, lopen op enig moment af. Daarom is de gemeente aan het verkennen of er locaties (zowel gebouwen als grond) zijn voor de langdurige opvang van vluchtelingen. Voor mensen die asiel zoeken, waaronder ook jongeren tot 18 jaar en voor vluchtelingen uit Oekraïne. Voor statushouders heeft de gemeente 2 woonblokken beschikbaar in het azc in Winterswijk. Daar wonen tijdelijk de mensen die gekoppeld zijn aan onze gemeente, totdat er een woning in de gemeente beschikbaar komt.

Wethouder Vluchtelingenopvang Bart Porskamp: “We zijn vorig jaar gaan verkennen of er locaties zijn in de gemeente die misschien al direct geschikt zijn of geschikt te maken zijn voor opvang gedurende 5 tot 10 jaar voor vluchtelingen uit Oekraïne en mensen die asiel zoeken, ook jongeren. We hebben hiervoor de hulp van onze inwoners gevraagd.”

Leegstaande gebouwen of te gebruiken grond

Begin juli en half september 2023 heeft de gemeente via een algemene oproep aan inwoners, gezocht naar mogelijke locaties. Gebouwen óf grond. Beide is mogelijk. Daar is een aantal bruikbare reacties op ontvangen.

“Heel fijn dat onze inwoners zo positief meedenken”, zegt burgemeester Bronsvoort, verantwoordelijk voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. “Dit was een mooi begin om te kijken hoe we kunnen bijdragen aan de opvang van verschillende groepen vluchtelingen. We hebben ook al eerder gezegd dat we naar een andere aanpak willen: van kortdurende crisisopvang naar langduriger opvang. We nemen daarvoor de tijd om opnieuw te kijken wat we belangrijk vinden. Wat zijn de punten waar een goed functionerende opvang in onze gemeenschap aan moet voldoen.”

Locaties zijn niet zomaar geschikt

Bart Porskamp: “Op de aangedragen locaties hebben we voorwaarden toegepast, waaraan de plekken moeten voldoen. Bijvoorbeeld de beschikbaarheid: een locatie moet binnen 6 maanden geschikt te maken zijn en dan voor meerdere jaren gebruikt kunnen worden. En ook: hoe ligt de plek van de locatie ten opzichte van de openbare weg en welke mogelijkheid is er om aan te sluiten bij bestaande nutsvoorzieningen. Zo is er een aantal aspecten waar wij, maar ook het COA, naar kijken. Hierdoor zijn een paar aangedragen locaties afgevallen.”

Inwoners denken mee via de Sociale Raad

Burgemeester Bronsvoort: “In 2016 hebben we met inwoners nagedacht over de punten die vanuit onze gemeenschap belangrijk zijn bij de keuze van locaties voor goed functionerende opvang. We hebben de Sociale Raad van Oost Gelre gevraagd om hierover opnieuw te adviseren.”

De Sociale Raad (voorheen Wmo-raad) is een adviesorgaan voor het college van burgemeester en wethouders (B&W). Ze bestaat uit een vertegenwoordiging van inwoners. De Sociale Raad is voor de gemeente een gesprekspartner over allerlei onderwerpen in het sociale domein, onder andere wonen, welzijn, zorg, jeugd. De Sociale Raad geeft gevraagd en ongevraagd advies aan het college van B&W. “De mensen van de Sociale Raad denken mee over de criteria waaraan een opvanglocatie moet voldoen. Hebben we de juiste aspecten meegewogen? En wat vinden zij (verder nog) belangrijk.”, aldus de burgemeester.

Samen met omwonenden inbedden in de omgeving

De wethouder vult aan: “Als we op een later moment weten dat een locatie door de eerste afwegingsronde heen is, willen we rond die locatie in gesprek gaan met omwonenden over het goed inbedden in de wijk / omgeving. Hierbij is van belang om te weten: dát we opvang willen organiseren staat vast. De zoektocht is naar het ‘waar’ en het ‘hoe’. We staan voor een grote opgave en als gemeente we willen hier onze verantwoordelijkheid nemen. Mensen een veilig heenkomen bieden, is toch wel het minste dat we kunnen doen.”

De gemeente heeft overleg met woningcorporaties als ProWonen. ProWonen is in Oost Gelre op zoek naar 2 of 3 woningen waar jongeren met een tijdelijke verblijfsvergunning kunnen wonen. Deze jongeren zijn in hun eentje naar Nederland gekomen op hun vlucht. De jongeren gaan als ze 18 jaar zijn -onder begeleiding- samen in zo’n woning wonen. Het streven is om vier jongeren per woning te plaatsen. De begeleiding vindt plaats door Yoin. Deze organisatie is nauw betrokken bij de jongeren.

Deze jongeren zijn als statushouder aan onze gemeente gekoppeld. Ze hebben in 2023 al in ’t Zwaantje gewoond. Ze zijn hier thuis, ze gaan naar school, misschien studeren en/of werk zoeken.

Als de jongeren voldoende zelfstandig zijn, stromen ze weer uit deze woning. Yoin beoordeelt dat. De jongeren kunnen hier wonen tot zij 21 jaar zijn. Daarna wordt andere huisvesting gezocht in de gemeente. Een andere jongere neemt dan hun plaats in in de woning.

Woningen voor andere doelgroepen

“We realiseren ons dat ook andere doelgroepen op zoek zijn naar een woning. Dat is nog niet ‘morgen’ opgelost, maar we werken er hard aan. We zijn volop aan het bouwen. Tot 2030 willen we 1.300 woningen bouwen in Oost Gelre. Zowel in Lichtenvoorde en Groenlo, maar ook in de kleine kernen. Van dat aantal woningen zijn er al ongeveer 300 gerealiseerd. Op dit moment zijn er ongeveer 400 woningen in voorbereiding, in allerlei stadia van het bouwproces. Sommige nog op de tekentafel, voor andere gaat (bijna) de schop in de grond. We kunnen toch wel zeggen dat we goed op weg zijn.”, aldus de wethouder.

Achterhoekse aanpak vluchtelingen

Via de Regio Achterhoek hebben we met Achterhoekse gemeenten nu een Achterhoekse aanpak vluchtelingen afgesproken. In deze Achterhoekse aanpak is opgenomen dat Oost Gelre opvang realiseert voor ongeveer 200 asielzoekers, incl. minderjarige vreemdelingen en zo’n 200 vluchtelingen uit Oekraïne (er zijn al 126 opvangplekken voor Oekraïners in gebruik in Groenlo). De exacte aantallen mensen veranderen nog wel eens. Niet alleen in Oost Gelre is het vinden van opvanglocaties een probleem. Het geldt voor de hele Achterhoek en voor heel Nederland. Er is sowieso een gebrek aan woningen. Plek vinden waar mensen opgevangen kunnen worden, is dus een hele uitdaging. Vandaar dat we de hulp van onze inwoners hebben geroepen. Burgemeester Bronsvoort: “Het zal niet makkelijk zijn en kan op sommige plekken vast ook tot vragen of weerstand gaan leiden. Daar zijn we ons van bewust. Maar het is wel iets wat we als gemeente en als regio moeten doen. We zijn onze inwoners en ondernemers dankbaar voor de hulp en steun die we bij de opvang van vluchtelingen hebben ervaren.“