Een visie voor de huisvesting en opvang van vluchtelingen in Oost Gelre

Het college van B&W vindt het belangrijk om nieuwkomers een thuis te bieden. Daarom hebben we een visie opgesteld, waarin staat hoe de gemeente zorgt voor huisvesting en opvang van nieuwkomers. In dit plan staan de uitgangspunten en onderwerpen, de doelen die we willen bereiken, en hoe we beslissen waar (een) opvanglocatie(s) komt. Deze afspraken gelden voor asielzoekers, vluchtelingen uit Oekraïne en mensen met een verblijfsvergunning die huisvesting nodig hebben (statushouders). Het college van B&W heeft half augustus ingestemd met het voorleggen van deze visie aan de gemeenteraad.

Maatschappelijke opgave goed invullen

Wethouder Bart Porskamp: “De gemeente heeft verschillende wettelijke taken en verantwoordelijkheden bij de huisvesting en opvang van nieuwkomers. In het coalitieprogramma heeft de gemeenteraad bepaald dat we de maatschappelijke opgave hierbij centraal stellen. In de kadernotitie staat hoe we deze taak kunnen uitvoeren, met aandacht voor zorg, onderwijs en welzijn. We werken hierbij aan duurzame opvanglocaties voor de duur van minimaal 5 jaar. Het huisvesten en opvangen van nieuwkomers kan tot veel discussie leiden. Veel opvanglocaties in Oost Gelre zijn tijdelijk. De gemeente moet op zoek naar nieuwe plekken als de contracten aflopen. Daarom werken we nu aan duurzame opvanglocaties voor de langere termijn.”

Nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid, ook zonder Spreidingswet

In de kadernotitie spreekt het college uit dat zij verantwoordelijkheid neemt voor de opvang van alle vluchtelingen (brede asielopgave). De gemeente vangt al jaren vluchtelingen op, ook al is er geen wettelijke verplichting. Het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB zegt dat de Spreidingswet wordt ingetrokken en dat statushouders geen voorrang meer krijgen bij het toewijzen van sociale huurwoningen. Het intrekken van een omstreden wet kan lang duren. Daarom heeft dit voornemen op korte termijn in Oost Gelre geen invloed op de maatschappelijke opgave waar we als Nederland en gemeenten voor staan.

Kadernotitie is ontwikkeld samen met partners

We hebben bij het schrijven van deze kadernotitie sterk geput uit de ervaringen bij onze inwoners, lokale netwerken en samenwerkingspartners. Dit deden we op de volgende manieren: 

• Ervaringen van omwonenden en klankbordgroepleden van opvanglocaties. Deze ervaringen geven richting aan wat onze inwoners belangrijk vinden bij een opvanglocatie en welke aandachtspunten er zijn bij het samenleven. 
• Overleggen met samenwerkingspartners (welzijnsorganisaties, Vluchtelingenwerk, onderwijs, GGD, woningcorporaties, huisartsen) die betrokken zijn bij de opvang en integratie van nieuwkomers. 
• Gesprek met de Sociale Raad over uitgangspunten bij de opvang van nieuwkomers. 

Communicatie en participatie

Het college van B&W besluit waar een opvanglocatie komt. Zodra er een plek is gekozen, gaat de gemeente in gesprek met omwonenden en ondernemers in de buurt. Het gesprek gaat vooral over hoe de locatie in de lokale gemeenschap kan passen, zodat inwoners en nieuwkomers goed met elkaar kunnen samenleven. Als er verbouwingen nodig zijn, wordt de buurt betrokken bij de plannen. Wethouder Bart Porskamp: “We begrijpen dat zo'n besluit gevoelig kan zijn en veel vragen kan oproepen over de impact op de omgeving. Daarom gaan we hierover in gesprek met de omwonenden.”

Meer instroom van nieuwkomers dan nu voorzien

De afgelopen jaren heeft het Rijk steeds meer taken bij gemeenten neergelegd. Bijvoorbeeld het opvangen van Oekraïense vluchtelingen en de Spreidingswet. Een taak die gemeenten al langer uitvoeren, is het huisvesten en helpen integreren van statushouders. Dit zijn mensen die al een tijd in Nederland zijn en een verblijfsvergunning voor minstens 5 jaar hebben. Zij zijn volgens de wet ‘gewone’ inwoners van Nederland, ongeacht waar ze geboren zijn. Het college houdt er rekening mee dat de maatschappelijke opgave groter kan worden dan de taakstellingen die we nu al hebben. Alle opvangplekken voor Oekraïense ontheemden zijn bezet, terwijl er een nieuwe toestroom is van ontheemden. De taakstelling voor de gemeente stijgt mee, per 1 januari 2025 gaan gemeenten werken aan bijna 30% extra opvangplekken. Voor asielzoekers geldt dat er meer opvangplekken nodig zijn.

Achterhoekse aanpak

Oost Gelre heeft samen met de Achterhoekse gemeenten en provincie Gelderland bestuurlijke afspraken gemaakt over de aantallen op te vangen mensen. We noemen de regionale afspraken ‘de Achterhoekse Aanpak’. Hiervoor heeft Oost Gelre aangegeven per 1 juli 2025 totaal 141 opvangplekken te realiseren en dit aantal vanaf eind 2026 uit te breiden naar in totaal 200 opvangplekken. De gemeente is met het COA in overleg over een locatie voor tijdelijke opvang en/of voor langdurige opvang. We verwachten rond half oktober hierover meer duidelijkheid te hebben. 

Gemeenteraad spreekt zich uit

De gemeenteraad behandelt de kadernotitie op 17 september. Op 3 september wordt de kadernotitie besproken in de commissievergadering. De vergaderingen zijn live te volgen. Dat kan op de publieke tribune in het stadhuis in Groenlo of digitaal via het Raadsinformatiesysteem.